Present Perfect – budowa, zastosowanie i ćwiczenia
Wstęp
Czas Present Perfect jest jednym z ważniejszych czasów w języku angielskim. Jego poprawne stosowanie umożliwia nam dokładne wyrażanie różnych zdarzeń i doświadczeń, które mają związek zarówno z przeszłością, jak i z teraźniejszością.
Czas Present Perfect składa się z czasownika “to have” w odpowiedniej formie (have lub has) i trzeciej formy czasownika głównego (past participle).
Jest to czas, który opisuje czynności, które rozpoczęły się w przeszłości i mają wpływ na teraźniejszość. Może być również używany do opisywania doświadczeń życiowych, które miały miejsce w przeszłości, ale mają znaczenie w chwili obecnej. Jest to czas “na pograniczu” przeszłego i teraźniejszego, łączy przeszłość z teraźniejszością. W klasyfikacji angielskiej jest to czas teraźniejszy.
Dowiedz się, jak budujemy zdania twierdzące, pytania i przeczenia i kiedy go używamy. Poznaj charakterystyczne określniki czasu Present Perfect.
Budowa zdań w czasie Present Perfect
Zdania twierdzące
Zdanie twierdzące (oznajmujące) w czasie Present Perfect tworzymy dodając operator have lub has (3 osoba liczby pojedynczej) + czasownik w trzeciej formie (Past Participle – imiesłów bierny).
Tak więc struktura zdania w czasie Present Perfect jest następująca:
Podmiot + have/has + czasownik w trzeciej formie czasownika (past participle) + reszta zdania. (Subject + have/has + Past Participle)
Warto zauważyć, że trzecia forma czasownika (past participle) może mieć różne formy w zależności od regularności czasownika. W przypadku czasownika regularnego, trzecią formę Past Participle tworzymy, dodając końcówkę -ed lub -d np.
grać: play – played, pracować: work – worked, kończyć: finish – finished, lubić: like – liked, mieszkać: live – lived , oglądać: watch – watched , odwiedzać: visit – visited, zaczynać: start – started , czekać: wait – waited, spojrzeć: look – looked, zarabiać: earn – earned, tańczyć: dance – danced, pomagać: help – helped, kochać: love – loved, uśmiechać się: smile – smiled, słuchać: listen – listened, gotować: cook – cooked, malować: paint – painted.
Więcej na temat czasowników regularnych oraz zestawienie czasowników regularnych z wymową znajdziesz tutaj.
Formy czasowników nieregularnych są podane w zestawieniach, trzeba się ich nauczyć na pamięć, np.
być – be – been, robić – do – done, eat – eaten, iść: go gone, dostać: get got, dawać: give given, wiedzieć, znać: know known, zaczynać: begin begun, łamać: break broken, przynosić: bring brought, budować: build built, kupować: buy bought, pisać: write written, widzieć see seen, mówić speak spoken, pić: drink – drunk, jeść: eat – eaten, czuć: feel – felt, brać: take – taken, myśleć: think – thought, wygrywać: win – won, sprzedawać: sell – sold, przychodzić: come come.
Zobacz również: Czasowniki nieregularne w tabelce z przykładami, jaka jest trzecia forma danego czasownika.
Odmiana czasownika Have – mieć po angielsku (have, has)
Przykłady zdań twierdzących
Budowa zdań twierdzących na przykładzie czasownika być (be – forma Past Participle: been), forma pełna i skrócona. I have been (I’ve been) – ja byłem, you have been (you’ve been) – ty byłeś, he has been (he’s been) – on był…
| Forma pełna | Forma skrócona |
I have been
|
I've been
|
You have been
|
You've been
|
He has been
|
He's been
|
She has been
|
She's been
|
It has been
|
It's been
|
We have been
|
We've been
|
You have been
|
You've been
|
They have been
|
They've been
|
Naucz się angielskiej gramatyki łatwo i skutecznie!
"Hello Gramatyka angielska dla początkujących i czasy angielskie" – proste wyjaśnienia, ćwiczenia, oraz natychmiastowe rezultaty!
Przykłady budowy zdań twierdzących na przykładzie czasowników być, spotkać, grać, gotować, iść, podróżować, sprzedać. Forma pełna i skrócona.
| Forma pełna | Forma skrócona |
|
I have been
Ja byłem |
I've been
Ja byłem |
|
You have met
Ty spotkałeś |
You've met
Ty spotkałeś |
|
He has played
On grał |
He's played
On grał |
|
She has cooked
Ona ugotowała |
She's cooked
Ona ugotowała |
|
It has gone
To odeszło |
It's gone
To odeszło |
|
We have travelled
My podróżowaliśmy |
We've travelled
My podróżowaliśmy |
|
They have sold
Oni sprzedali |
They've sold
Oni sprzedali |
I have been to London. Skrót: I‘ve been to London. Byłem w Londynie.
He has finished his breakfast. Skrót: He‘s finished his breakfast. On skończył śniadanie.
We have done our homework. Skrót: We’ve done our homework. My odrobiliśmy pracę domową.
Pytania, budowa zdań pytających
Zdanie pytające (pytanie) tworzymy przez inwersję, czyli przez przestawienie.
Have/has + podmiot + czasownik w trzeciej formie czasownika (past participle) + reszta zdania. (Have/ has +Subject + Past Participle)
Przykłady:
Have you been to London? Czy byłeś w Londynie?
Has he finished his breakfast? Czy on skończył śniadanie?
Have we done our homework? Czy my odrobiliśmy pracę domową?
Krótkie odpowiedzi na pytania
W krótkich odpowiedziach twierdzących używamy odpowiednio “have lub has”.
W krótkich odpowiedziach przeczących używamy odpowiednio “haven’t lub hasn’t” .
Have I bought? Yes, I have. No, I haven’t.
Czy ja kupiłem? Tak (kupiłem). Nie (nie kupiłem).
Have you bought? Yes, you have. No, you haven’t.
Czy ty kupiłeś? Tak (kupiłeś). Nie (nie kupiłeś).
Has he bought? Yes, he has. No, he hasn’t.
Czy on kupił? Tak (kupił). Nie (nie kupił).
Has she bought? Yes, she has. No, she hasn’t.
Czy ona kupiła? Tak (kupiła). Nie (nie kupiła).
Has it bought? Yes, it has. No, it hasn’t.
Czy ono kupiło? Tak (kupiło). Nie (nie kupiło).
Have we bought? Yes, we have. No, we haven’t.
Czy my kupiliśmy? Tak (kupiliśmy). Nie (nie kupiliśmy).
Have you bought? Yes, you have. No, you haven’t.
Czy wy kupiliście? Tak (kupiliście). Nie (nie kupiliście).
Have they bought? Yes, they have. No, they haven’t.
Czy oni kupili? Tak (kupili). Nie (nie kupili).
Czy one kupiły? Tak (kupiły) Nie (nie kupiły).
Pytania szczegółowe
Tworząc pytanie szczegółowe, wyraz pytający np. what – co, where – gdzie, who – kto, why – dlaczego, how long – od jak dawna. stawiamy na początku zdania.
What have you done yet? Co już zrobiłeś?
Where has she been recently? Gdzie ona była ostatnio?
Who has just cleaned the house? Kto właśnie posprzątał dom?
How long have you known her? Od jak dawna ją znasz?
Why have you decided to visit this country? Dlaczego zdecydowałeś się odwiedzić ten kraj?
Przeczenia, budowa zdań przeczących
Zdanie przeczące (przeczenie) tworzymy dodając do operatora have lub has (3 osoba liczby pojedynczej) not, czyli haven’t / hasn’t i czasownik w trzeciej formie (Past Participle).
Subject + have not (haven’t)/ has not (hasn’t) + Past Participle
Pełna forma:
Forma skrócona:
Przykłady:
I have not been to London. Skrót: I haven’t been to London. Ja nie byłem w Londynie.
He has not finished his breakfast. Skrót: He hasn’t finished his breakfast. On nie skończył śniadania.
We have not done our homework. Skrót: We haven’t done our homework. My nie odrobiliśmy pracy domowej.
Budowa zdań – zestawienie
| Zdania oznajmujące | Zdania pytające | Zdania przeczące |
| I have gone. Ja poszedłem | Have I gone? Czy ja poszedłem? | I haven’t gone. Ja nie poszedłem. |
| You have met. Ty spotkałeś. | Have you met? Czy ty spotkałeś? | You haven’t met. Ty nie spotykałeś. |
| He has played. On grał. | Has he played? Czy on grał? | He hasn’t played. On nie grał. |
| She has cooked Ona ugotowała. | Has she cooked? Czy ona ugotowała? | She hasn’t cooked. Ona nie ugotowała. |
| It has been To było. | Has it been? Czy to było? | It hasn’t been. To nie było. |
| We have travelled. My podróżowaliśmy. | Have we travelled? Czy my podróżowaliśmy? | We haven’t travelled My nie podróżowaliśmy |
| You have watched. Wy oglądaliście. | Have you watched? Czy wy oglądaliście? | You haven’t watched. Wy nie oglądaliście. |
| They have sold. Oni sprzedali, one sprzedały. | Have they sold? Czy oni sprzedali/czy one sprzedały? | They haven’t sold. Oni nie sprzedali/one nie sprzedały. |
Zdania twierdzące (oznajmujące)
I have cleaned my room. Posprzątałem swój pokój.
You have seen a ghost. Ty widziałeś ducha.
He has opened the letter. On otworzył list.
She has been to the USA. Ona była w USA.
Zdania pytające
Have you watched TV today? Czy oglądałeś dzisiaj TV?
Has he played computer games? Czy on grał w gry komputerowe?
Has she paid the bills? Czy ona opłaciła rachunki?
Have they visited the castle? Czy oni zwiedzili zamek?
Zdania przeczące
You haven’t eaten your sandwich. Ty nie zjadłeś kanapki.
She hasn’t cleaned her room. Ona nie posprzątała pokoju.
He hasn’t lost his key. On nie zgubił swojego klucza.
They haven’t sold the house. Oni nie sprzedali domu.
Zastosowanie
Czasu Present Perfect (Simple) używamy:
• gdy czynność miała miejsce w przeszłości, a jej skutki są odczuwalne i mają znaczenie teraz np.
Zdarzenie miało miejsce w przeszłości, ale skutki tego zdarzenia są odczuwalne teraz. Mój brat ma złamaną nogę i nie może chodzić. Nie interesuje nas, kiedy zdarzenie miało miejsce, lecz jego konsekwencje w chwili obecnej.
• gdy czynność trwa od pewnego momentu w przeszłości do chwili obecnej np.
Zdania w czasie Present Perfect dotyczące sytuacji, która rozpoczęła się w przeszłości i trwa do chwili obecnej, często tłumaczymy na język polski za pomocą czasu teraźniejszego np. My brother has been ill for two weeks. Mój brat jest chory od dwóch tygodni.
Zdania, dotyczące sytuacji, która miała miejsce w przeszłości, tłumaczymy na język polski za pomocą czasu przeszłego np. I have just met your sister. Właśnie spotkałem twoją siostrę.
Charakterystyczne określenia czasu
Cechą czasu Present Perfect w języku angielskim jest możliwość wyrażenia, że coś wydarzyło się w przeszłości, ale ma związek z teraźniejszością.
Aby jeszcze dokładniej określić czas wydarzenia, często używamy określników czasu, które wskazują na to, kiedy dokładnie miało miejsce dane zdarzenie. Oto one:
for + okres czasu – od jakiegoś okresu czasu. Określa czas trwania czynności do chwili obecnej np. for twenty minutes – od dwudziestu minut
I have lived here for three years. Mieszkam tutaj od trzech lat.
Chris has worked in the bank for six months. Chris pracuje w banku od sześciu miesięcy.
since + moment w przeszłości – od jakieś momentu w przeszłości. Odnosi się do momentu, w którym rozpoczęła się dana czynność. np.
I have known you since Monday. Znam cię od poniedziałku.
She has been here since seven o’clock. Ona jest tutaj od siódmej.
So far I have read ten pages. Do tej pory przeczytałem dziesięć stron.
I haven’t done it so far. Nie zrobiłem tego do tej pory.
We have just sent an email. Właśnie wysłaliśmy e-maila.
My uncle has just bought the new house. Mój wujek właśnie kupił nowy dom.
I have already had dinner. Ja już zjadłem obiad.
We have already seen the museum. My już widzieliśmy muzeum.
Have you left the office yet? Czy już wyszedłeś z biura?
I haven’t done the exercise yet. Jeszcze nie zrobiłem ćwiczenia.
Have you ever eaten wasabi? Czy kiedykolwiek jadłeś wasabi?
Has she ever been to Paris? Czy ona kiedykolwiek była w Paryżu?
I have never been to Thailand. Ja nigdy nie byłem w Tajlandii.
Mary has never seen a ghost. Mary nigdy nie widziała ducha.
Up till now I have cleaned two windows. Do tej pory umyłem dwa okna.
Up till now we have visited one tower. Do tej pory zwiedziliśmy jedną wieżę.
Up to the present I have been fine. Do chwili obecnej czuję się dobrze.
Up to the present my aunt has eaten two cakes. Do chwili obecnej moja ciocia zjadła dwa ciastka.
Have you done the shopping today? Czy zrobiłeś dzisiaj zakupy?
I haven’t washed the car today. Dzisiaj nie umyłem samochodu.
Have you had breakfast this morning? Czy dziś rano zjadłeś śniadanie?
This month we haven’t been to the cinema. W tym miesiącu nie byliśmy w kinie.
Have you seen my brother lately? Czy widziałeś ostatnio mojego brata?
I haven’t called her lately. Ostatnio do niej nie dzwoniłem.
Pytania i odpowiedzi
1. Kiedy używamy have kiedy has w Present Perfect?
W czasie Present Perfect używamy “have” dla I, you, we, they oraz “has” dla he, she, it.
Przykłady: Mary has just bought a new car. (Mary właśnie kupiła nowy samochód.)
Mike and Mandy have already passed their exams. (Mike i Mandy już zdali egzaminy.) Sprawdź: budowa zdań w Present Perfect
2. Czy Present Perfect zawsze wymaga określenia czasu?
Nie, Present Perfect często odnosi się do czynności, które miały miejsce w nieokreślonym czasie w przeszłości.
Przykład: I have read that book. (Przeczytałem tę książkę.)
3. Jakie są najczęstsze wyrażenia czasowe używane z Present Perfect?
Niektóre z nich to: “just”, “already”, “yet”, “ever”, “never”, “for”, “since”. Przeczytaj więcej o wyrażeniach czasowych.
4. Jak różni się użycie “for” od “since”?
“For” używamy do określenia długości trwania czynności, natomiast “since” wskazuje moment rozpoczęcia czynności w przeszłości.
Przykład: I have lived here for 10 years. (Mieszkam tutaj od 10 lat.) vs. I have lived here since 2013. (Mieszkam tutaj od 2013 roku.) Sprawdź więcej przykładów użycia “for” i since”
5. Czy Present Perfect jest używany w amerykańskim i brytyjskim angielskim w taki sam sposób?
Istnieją pewne różnice w użyciu między angielskim amerykańskim a brytyjskim. W niektórych sytuacjach osoby mówiące amerykańskim angielskim mogą preferować Past Simple tam, gdzie osoby mówiące brytyjskim angielskim użyją Present Perfect.
6. Czy mogę używać Present Perfect Continuous zamiast Present Perfect Simple?
Tak, ale zależy to od kontekstu. Present Perfect Continuous skupia się na trwaniu czynności, podczas gdy Present Perfect Simple może skupiać się na rezultacie czynności. Sprawdź również: Porównanie czasów Present Perfect i Present Perfect Continuous
7. Czym się różni Present Perfect od Past Simple?
Present Perfect opisuje czynności, które miały miejsce w przeszłości a ich skutki są odczuwalne i mają znaczenie teraz.
Przykład: I have just bought a new mobile phone. Właśnie kupiłem nowy telefon komórkowy. (właśnie kupiłem telefon, interesuje nas rezultat zakupu teraz)
Czas Past Simple opisuje czynności, które miały miejsce i zostały zakończone w pewnym określonym czasie w przeszłości.
Przykład: I bought a new mobile phone last week. Kupiłem nowy telefon komórkowy w ubiegłym tygodniu. (czynność miała miejsce w przeszłości)
Sprawdź również: Porównanie czasów Present Perfect i Past Simple
8. Kiedy używamy been a kiedy gone?
Been (trzecia forma czasownika be – być) oznacza, że ktoś gdzieś był, ale już wrócił.
Gone (trzecia forma od go – iść, jechać) oznacza, że ktoś gdzieś poszedł lub pojechał i jeszcze tam jest, nie wrócił.
Przykłady zdań:
I have been to Paris twice. Byłem w Paryżu dwa razy. (Byłem ale już wróciłem).
Where is Kate? She has gone shopping. Gdzie jest Kate? Poszła na zakupy. (Poszła i jeszcze jest na zakupach, nie wróciła)
Przeczytaj również:
Czasy przeszłe w języku angielskim – budowa, zastosowanie i przykłady
Błędy do uniknięcia: Jak poprawnie używać Present Perfect
Czas Present Perfect w języku angielskim jest jednym z tych, które często sprawiają trudności uczącym się. Wiele osób popełnia błędy, które mogą prowadzić do nieporozumień.
Poniżej przedstawiamy listę typowych błędów oraz sposoby na ich uniknięcie.
- Błąd: Używanie Past Simple zamiast Present Perfect, kiedy mówimy o czynnościach, które miały miejsce w nieokreślonym czasie w przeszłości.
Przykład błędu: I saw this film.
Poprawne zdanie: I have seen this film.
Wyjaśnienie: Używamy Present Perfect, gdy mówimy o doświadczeniach lub czynnościach, które miały miejsce w nieokreślonym czasie w przeszłości.
2. Błąd: Używanie konkretnego czasu z Present Perfect.
Przykład błędu: I have met my best friend yesterday.
Poprawne zdanie: I met my best friend yesterday.
Wyjaśnienie: Jeśli podajemy konkretny czas, kiedy coś się wydarzyło, powinniśmy używać Past Simple.
3. Błąd: Źle dobrany operator (have/has).
Przykład błędu: Mary have visited Paris.
Poprawne zdanie: Mary has visited Paris.
Wyjaśnienie: Używamy “has” z trzecią osobą liczby pojedynczej (he, she, it) i “have” z pozostałymi osobami.
4. Błąd: Nieprawidłowa forma czasownika po operatorze.
Przykład błędu: My parents have went to the cinema.
Poprawne zdanie: My parents have gone to the cinema.
Wyjaśnienie: Po “have/has” używamy trzeciej formy czasownika (Past Participle).
5. Błąd: Używanie Present Perfect z wyrażeniami czasowymi typowymi dla Past Simple.
Przykład błędu: I have seen Chris last week.
Poprawne zdanie: I saw Chris last week.
Wyjaśnienie: Wyrażenia takie jak “last week”, “in 2010”, “yesterday” wymagają użycia Past Simple.
Podsumowując, kluczem jest zrozumienie specyfiki czasu oraz różnic między nim a innymi czasami.
Zachęcamy do rozwiązywania poniższych ćwiczeń i zapoznania się z kolejnymi artykułami na temat czasów angielskich.
Ćwiczenia Present Perfect
Present Perfect. Ćwiczenie. Budowa zdań twierdzących i przeczących. Wpisz właściwą formę.
For, since. ćwiczenie. Wybierz właściwe określenie w zdaniu Present Perfect.
Present Perfect: yet, just, already, ever, never. Ćwiczenie. Wybierz poprawne określenie w zdaniu.
Present Perfect vs Past Simple. Ćwiczenie 1. Wybierz poprawną formę.
Present Perfect vs Past Simple. Ćwiczenie 2. Zaznacz poprawne zdanie.
Present Perfect vs Past Simple. Ćwiczenie 3. Zaznacz poprawne uzupełnienie zdania.
Present Perfect vs Past Simple. Ćwiczenie 4. Zaznacz poprawne zdanie.
Present Perfect vs Past Simple. Ćwiczenie 5. Wybierz poprawną formę.
Present Perfect (Simple) vs Present Perfect Continuous. Ćwiczenie 2. Wybierz poprawną formę.
Present Perfect (Simple) vs Present Perfect Continuous. Ćwiczenie 3. Zaznacz poprawną formę.
Zobacz także:
