Present Perfect Continuous – jak tworzyć i stosować ten czas w języku angielskim

Wprowadzenie

Present Perfect Continuous to czas w języku angielskim, opisujący trwającą czynność lub sytuację, która rozpoczęła się w przeszłości i trwa do chwili obecnej. Podobnie jak Present Perfect (Simple) jest czasem „na pograniczu” przeszłego i teraźniejszego, łączy przeszłość z teraźniejszością. Ten czas, tak jak inne czasy w języku angielskim, posiada swoją specyficzną budowę i zastosowanie. Warto go poznać, ponieważ jest często używany w codziennej komunikacji i w wielu sytuacjach jest niezbędny do poprawnego oddania kontekstu wypowiedzi w języku angielskim.

Poznaj, jak budujemy zdania twierdzące, pytania i przeczenia i kiedy go używamy. W zapamiętaniu pomogą ci charakterystyczne określniki czasu Present Perfect Continuous, takie jak for, since, how long.  

 

Budowa Present Perfect Continuous

Czas ten składa się z “have been” lub “has been” oraz czasownika głównego z końcówką -ing.

Zdanie twierdzące (oznajmujące) w czasie Present Perfect Continuous tworzymy, dodając do podmiotu operator „have ” lub „has ” (3 osoba liczby pojedynczej) + been + czasownik z końcówką -ing.

Zdanie pytające (pytanie) tworzymy przez inwersję, czyli przez przestawienie.

Have/ Has + podmiot + been + czasownik z końcówką -ing

Zdanie przeczące (przeczenie) tworzymy dodając do operatora have lub has (3 osoba liczby pojedynczej)  not, czyli haven’t / hasn’t + been + czasownik z końcówką -ing.

 

Przykłady zdań twierdzących

I have been doing my homework all day. (I’ve been doing my homework all day). Odrabiam pracę domową cały dzień.

He has been playing volleyball since he was seven. (He’s been playing volleyball since he was seven). On gra w siatkówkę od siódmego roku życia.

We have been living here for a long time. (We’ve been living here for a long time). Mieszkamy tutaj od dawna.

 

 

 

Budowa pytań w czasie Present Perfect Continuous

 

Jak wspomniano powyżej, zdanie pytające (pytanie) tworzymy przez inwersję, czyli przez przestawienie.

Have/ Has + podmiot + been + czasownik z końcówką -ing

Przykłady zdań pytających

Have you been sitting in the sun since eleven? Czy siedzisz na słońcu od jedenastej?

Has he been studying Maths this week? Czy on się uczy matematyki w tym tygodniu?

Have they been looking for a new house since September? Czy oni szukają nowego domu od września?

 

Present Perfect Continuous, krótkie odpowiedzi na pytania

W krótkich odpowiedziach twierdzących używamy odpowiednio have lub has.

W krótkich odpowiedziach przeczących używamy odpowiednio haven’t lub hasn’t .

Have I been waiting?  Yes, I have.                 No, I haven’t.

Czy ja czekałem? Tak (czekałem).           Nie (nie czekałem).

Have you been waiting?  Yes, you have.      No, you haven’t.

Czy ty czekałeś?     Tak (czekałeś).          Nie (nie czekałeś).

Has he been waiting?  Yes, he has.           No, he hasn’t.

Czy on czekał? Tak (czekał). Nie (nie czekał).

Has she been waiting? Yes, she has.        No, she hasn’t.

Czy ona czekała? Tak (czekała). Nie (nie czekała).

Has it been waiting?   Yes, it has.                No, it hasn’t.

Czy ono czekało? Tak (czekało). Nie (nie czekało).

Have we been waiting? Yes, we have.           No, we haven’t.

Czy my czekaliśmy? Tak (czekaliśmy). Nie (nie czekaliśmy).

Have you been waiting? Yes, you have.      No, you haven’t.

Czy wy czekaliście? Tak (czekaliście). Nie (nie czekaliście).

Have they been waiting? Yes, they have.    No, they haven’t.

Czy oni czekali? Tak (czekali).     Nie (nie czekali).

Czy one czekały? Tak (czekały)   Nie (nie czekały).

 

Tworzenie pytań szczegółowych

Tworząc pytanie szczegółowe, wyraz pytający np. what – co, where – gdzie, who – kto,   why – dlaczego, how long – od jak dawna, stawiamy na początku zdania.

What have you doing recently? Co już robiłeś (porabiałeś) ostatnio?

What has Brenda been reading recently? Co Brenda ostatnio czyta?

Where has she been working since last year? Gdzie ona pracowała od ubiegłego roku?

Who has been cleaning the house?  Kto sprzątał dom?

How long have you been learning Spanish? Od jak dawna uczysz się hiszpańskiego?

How long has Ben been trying to give up smoking? Od jak dawna Ben próbuje rzucić palenie?

Why have you been working as a teacher? Dlaczego pracujesz jako nauczyciel?

 

Budowa przeczeń w czasie Present Perfect Continuous

Zdanie przeczące (przeczenie) tworzymy dodając do operatora have lub has (3 osoba liczby pojedynczej)  not, czyli haven’t / hasn’t + been + czasownik z końcówką -ing.

Przykłady zdań przeczących

I haven’t been shopping for a week. Nie robiłem zakupów od tygodnia.

All the plates are dirty. She hasn’t been doing the washing up. Wszystkie talerze są brudne. Ona nie zmywała.

They haven’t been playing football since March. Oni nie grali w piłkę nożną od marca.

 

 

Zestawienie w tabelce budowy Present Perfect Continuous

 

Zdania twierdzące	Zdania pytające	Zdania przeczące
I’ve been running. Ja biegałem.	Have I been running? Czy ja biegałem?	I haven’t been running. Ja nie biegałem.
You’ve been travelling. Ty podróżowałeś.	Have you been travelling? Czy ty podróżowałeś	You haven’t been travelling. Ty nie podróżowałeś.
He’s been swimming. On pływał.	Has he been swimming? Czy on pływał?	He hasn’t been swimming. On nie pływał.
She’s been reading. Ona czytała.	Has she been reading? Czy ona czytała?	She hasn’t been reading. Ona nie czytała.
It’s been flying. To latało.	Has it been flying? Czy to latało?	It hasn’t been flying. To nie latało.
We’ve been chatting. My rozmawialiśmy.	Have we been chatting? Czy my rozmawialiśmy?	We haven’t been chatting. My nie rozmawialiśmy.
You’ve been singing. Wy śpiewaliście.	Have you been singing? Czy wy śpiewaliście?	You haven’t been singing. Wy nie śpiewaliście.
They’ve been learning. Oni uczyli się.	Have they been learning? Czy oni się uczyli?	They haven’t been learning. Oni się nie uczyli.

Przykłady użycia Present Perfect Continuous

Czasu Present Perfect Continuous używamy:

• Gdy czynność trwała przez jakiś okres w przeszłości i trwa do chwili obecnej. Przykłady:

 

Uczę się języka angielskiego od dwóch lat. (uczyłem się i nadal się uczę)

To zdanie mówi, że osoba zaczęła uczyć się angielskiego w przeszłości i nadal to robi.

Pada deszcz od godziny piątej. (deszcz zaczął padać o piątej i dalej pada)

John pracuje tutaj od dziesięciu miesięcy. (pracował i pracuje nadal)

• Czynność rozpoczęła się w przeszłości, trwa nadal lub niedawno się zakończyła. Interesuje nas to, że jej skutki lub konsekwencje są odczuwalne do tej pory.

Wyglądasz na zmęczonego. Czy biegałeś? (ktoś biegał i jest teraz zmęczony).

Jej ręce są brudne, ponieważ pracowała w ogrodzie. (z powodu pracy w ogrodzie, jej ręce są brudne).

Przepraszam, spóźniłem się. Od jak dawna czekasz? (ktoś czekał do tej pory, może być zniecierpliwiony)

 

Present Perfect Continuous może być również stosowany do opisu działań, które mają charakter tymczasowy lub okresowy. Przykłady:

Mary has been staying in Rome for a few days. Mary od kilku dni przebywała w Rzymie.

Kevin has been working out at the gym every morning this week. Kevin w tym tygodniu codziennie rano ćwiczy na siłowni.

 

Cechy charakterystyczne czasu Present Perfect Continuous

Określniki czasu związane z tym czasem

Do charakterystycznych określeń czasu Present Perfect Continuous należą: for, since, how long, all/morning/day/afternoon, night.

How long – od jak dawna?, jak długo?

How long have you been saving money? Od jak dawna oszczędzasz pieniądze?

How long has John been teaching Maths? Od jak dawna John uczy matematyki?

How long have you been working in New York? Od jak dawna pracujesz w Nowym Jorku?

How long has it been raining? Od jak dawna pada deszcz?

All /the morning/day/afternoon/night cały/ranek/dzień/popołudnie/noc

Jim has been playing tennis all the morning. Jim gra w tenisa cały poranek.

Brenda has been cooking all afternoon. Brenda gotuje całe popołudnie.

It has been snowing all day. Pada śnieg cały dzień.

They have been dancing all night. Oni tańczyli całą noc.

 

for + okres czasu – od jakiegoś okresu czasu. Określa czas trwania czynności do chwili obecnej.

Przykłady użycia FOR:

for ten minutes – od dziesięciu minut, for five hours – od pięciu godzin, for two days – od dwóch dni, for four weeks – od czterech tygodni, for seven months – od siedmiu miesięcy, for eight years – od ośmiu lat, for ages – od wieków, for a long time – od dawna.

I have been living here for five years. Mieszkam tutaj od pięciu lat.

Ben has been painting pictures for six months. Ben maluje obrazy od sześciu miesięcy.

My parents have been travelling round Europe for three weeks. Moi rodzice podróżują po Europie od trzech tygodni.

 

since + moment w przeszłości – od jakieś momentu w przeszłości. Odnosi się do momentu, w którym rozpoczęła się dana czynność.

Przykłady użycia SINCE:

since seven o’clock – od godziny siódmej, since breakfast – od śniadania, since yesterday – od wczoraj, since I went to school – od kiedy poszedłem do szkoły, since Friday – od piątku, since September – od września, since Christmas – od Świąt Bożego Narodzenia, since 2010 – od 2010, since I was born – od kiedy się urodziłem.

I have been writing the composition since two o’clock. Piszę wypracowanie od godziny drugiej.

Karen has been waiting here for you since half past seven. Karen czeka tutaj na ciebie od wpół do ósmej.

We haven’t been renovating the flat since 2019. Nie remontowaliśmy mieszkania od 2019 roku.

 

Porównanie z czasem Present Perfect (Simple)

W porównaniu do Present Perfect (Simple) Present Perfect Continuous skupia się na czynności trwającej przez pewien czas, a nie tylko na samej czynności. Present Perfect Continuous jest bardziej odpowiedni, gdy chcemy opisać, jak długo trwa dana czynność lub jakie są jej skutki.

Przykład:

Present Perfect Continuous: Olivia has been running a race for twenty minutes. Olivia biegnie w wyścigu od 20 minut. 

Present Perfect Simple: Olivia has run a race. Olivia pobiegła w wyścigu.

Niektóre czasowniki sugerują dłuższy czas trwania i często będą występowały w Present Perfect Continuous np. wait – czekać, work – pracować, learn – uczyć się, travel – podróżować, play – bawić się, grać, rain – padać (o deszczu).

Niektóre czasowniki sugerują krótszy czas trwania, dlatego też zazwyczaj nie będą występowały w Present Perfect Continuous np. find – znależć, start – zacząć, buy – kupić, die – umierać, lose – zgubić, break – złamać, zbić, stop – zatrzymać się, przestać.

Istnieje grupa czasowników, są to tak zwane czasowniki statyczne, których w czasie Present Perfect Continuous nie stosuje się: (podobnie jak  Present Continuous, Past Continuous, forma z -ing).

Są to:

• • czasowniki wyrażające emocje, takie jak: like lubić, love kochać, uwielbiać, hate nienawidzić, need potrzebować, prefer woleć, want chcieć, wish życzyć
  • czasowniki wyrażając odczucia, takie jak: hear  słyszeć, see  widzieć, smell czuć zapach, taste  czuć smak, sound  brzmieć (o dźwięku)
  • czasowniki wyrażające stan umysłu, takie jak: know wiedzieć, znać,  believe wierzyć, doubt wątpić,  forget zapomnieć,  remember  pamiętać, seem  wydawać się, hope mieć nadzieję, suppose przypuszczać, understand  rozumieć, realise  zdawać sobie sprawę, uświadomić sobie, imagine wyobrażać
  • czasowniki wyrażające posiadanie, takie jak:  have mieć, posiadać, belong  należeć, own  posiadać, mieć na własność, possess posiadać, keep trzymać
  • czasowniki takie jak:  mean  oznaczać, cost  kosztować, consist of składać się, include  zawierać, włączać.

Przykłady, w których nie użyjemy Present Perfect Continuous: 

I have known Mark for five years. Znam Marka od pięciu lat. (Nie powiemy: I have been knowing)

She has had a new car since 2018. Ona ma nowy samochód od 2018. (Have – w znaczeniu posiadania. Nie powiemy: She has been having)

Lucy has lost her ID. Lucy zgubiła dowód osobisty. (Nie powiemy: has been losing)

We have found a letter from aunt Mary. Znaleźliśmy list od cioci Mary. (Nie powiemy: We have been finding)

Zobacz również: Present Perfect Continuous vs Present Perfect (Simple). Porównanie czasów.

 

W tym artykule przedstawiliśmy podstawowe informacje dotyczące czasu Present Perfect Continuous. Warto zwrócić uwagę, że jest to czas, który opisuje zarówno wydarzenia trwające w chwili

obecnej, jak i aktywności, które rozpoczęły się w przeszłości i ciągle trwają.

W celu skutecznego stosowania Present Perfect Continuous dobrze jest znać jego budowę, a także charakterystyczne określniki czasu, takie jak “for” i “since”. 

Praktyka jest kluczem do opanowania czasów w języku angielskim, zachęcamy do korzystania z naszych ćwiczeń i zadań.

 

Przeczytaj również: Czasy teraźniejsze w języku angielskim – jak poprawnie używać Present Simple, Present Continuous, Present Perfect i Present Perfect Continuous

 

Ćwiczenia na Present Perfect Continuous

 

Present Perfect Continuous. Ćwiczenie. Budowa zdań twierdzących, pytających i przeczących. Wybierz poprawną formę.

Present Perfect (Simple) vs Present Perfect Continuous. Ćwiczenie 1 na porównanie czasów. Wybierz poprawną formę.

Present Perfect (Simple) vs Present Perfect Continuous. Ćwiczenie 2. Wybierz poprawną formę.

Present Perfect (Simple) vs Present Perfect Continuous. Ćwiczenie 3. Zaznacz poprawną formę.

Present Perfect (Simple) vs Present Perfect Continuous. Ćwiczenie 4. Zaznacz poprawne formy w zestawie zdań.