Czasownik can i can’t w języku angielskim – odmiana i przykłady

Znaczenie i zastosowanie czasownika can

Czasownik modalny “can” jest bardzo często używanym czasownikiem w języku angielskim. Oznacza umiejętności: potrafię coś zrobić, mogę coś zrobić, ale jednocześnie stosujemy go do wyrażania próśb czy formułowania zwrotów grzecznościowych.

Czasownik can ma szerokie zastosowanie w różnych kontekstach. Oto kilka przykładów:

1. Wyrażanie umiejętności: I can speak English. (Potrafię mówić po angielsku.)
2. Prośby i pytania: Can you help me, please? (Czy możesz mi pomóc?)
3. Wyrażanie zgody: Yes, you can borrow my pencil. (Tak, możesz pożyczyć mój ołówek.)
4. Wyrażanie możliwości: You can visit me tomorrow. (Możesz odwiedzić mnie jutro.)

Odmiana czasownika can

Czasownik modalny can wyróżnia się swoją prostotą, ponieważ nie zmienia swojej formy w zależności od podmiotu. Niezależnie od tego, czy mówimy o sobie (I), kimś innym (he, she, it) czy grupie osób (we, you, they), forma can pozostaje niezmieniona.

Jeśli chcemy wyrazić przeczenie, dodajemy not bezpośrednio po can. Chociaż pełna forma “cannot” jest poprawna, w codziennej komunikacji częściej spotkasz się z jej skróconą wersją can’t.

Zdania oznajmujące	Zdania pytające	Zdania przeczące
I can Ja mogę	Can I? Czy ja mogę?	I can’t Ja nie mogę
You can Ty możesz	Can you? Czy ty możesz?	You can’t Ty nie możesz
She can Ona może	Can she? Czy ona może?	She can’t Ona nie może
He can On może	Can he? Czy on może?	He can’t On nie może
It can To może	Can it? Czy to potrafi?	It can’t To nie może
We can My możemy	Can we? Czy my możemy?	We can’t My nie możemy
You can Wy możecie	Can you? Czy wy możecie?	You can’t Wy nie możecie
They can Oni mogą, one mogą	Can they? Czy oni mogą? Czy one mogą?	They can’t Oni nie mogą, one nie mogą

Nie mogę, nie możesz, nie może, nie możecie, nie mogą

Tworzenie krótkich odpowiedzi na pytania

W języku angielskim, aby udzielić krótkiej odpowiedzi na pytanie z użyciem czasownika can, stosujemy następującą konstrukcję:

• Twierdzenie: Yes, + zaimek osobowy + can.
• Przeczenie: No, + zaimek osobowy + can’t.

Przykłady:

Ja (I):

Can I swim? Yes, I can./ No, I can’t.

Czy ja umiem pływać? Tak, umiem./ Nie, nie umiem.

Ty (You):

Can you swim? Yes, you can./ No, you can’t.

Czy ty umiesz pływać? Tak, umiesz./ Nie, nie umiesz.

Ona (She):

Can she swim? Yes, she can./ No, she can’t.

Czy ona umie pływać? Tak, umie./ Nie, nie umie.

On (He):

Can he swim? Czy on umie pływać? Yes, he can./ No, he can’t.

Czy on umie pływać? Tak, umie./ Nie, nie umie.

Ono, to (It):

Can it swim? Yes, it can./ No, it can’t.

Czy ono umie pływać? Tak, umie. /Nie, nie umie.

My (We):

Can we swim? Yes, we can./ No, we can’t.

Czy my umiemy pływać? Tak, umiemy./ Nie, nie umiemy.

Wy (You):

Can you swim? Yes, we can./No, we can’t.

Czy wy umiecie pływać? Tak, umiemy./ Nie, nie umiemy.

Oni, one (They):

Can they swim? Yes, they can./ No, they can’t.

Czy oni/one umieją pływać? Tak, umieją./ Nie, nie umieją.

Stopień umiejętności z użyciem czasownika can

Poniżej przedstawiamy kilka określeń, które pomogą Ci dokładniej opisać poziom biegłości w danej dziedzinie z użyciem czasownika can. Dzięki nim możesz dokładniej opisać swoje umiejętności i zdolności w języku angielskim, co jest szczególnie przydatne podczas rozmów o hobby, pracy czy innych aktywnościach.

Angielski	Tłumaczenie	Przykład
brilliantly	znakomicie, genialnie	My mum can cook brilliantly. Moja mama potrafi znakomicie gotować.
really well	naprawdę dobrze, bardzo dobrze	I can swim really well. Potrafię pływać naprawdę dobrze.
very well	bardzo dobrze	You can speak English very well. Bardzo dobrze potrafisz mówić po angielsku.
quite well	całkiem dobrze, całkiem nieźle	She can ski quite well. Ona potrafi jeździć na nartach całkiem dobrze.
a little bit	trochę	We can speak German a little bit. Mówimy trochę po niemiecku.
a bit	trochę	My brother can play the guitar a bit. Mój brat trochę gra na gitarze.
at all	wcale, w ogóle	They can’t skateboard at all. Oni nie potrafią wcale jeździć na deskorolce.

Zastosowanie czasownika can w różnych rodzajach zdań

Czasownik can jest niezwykle wszechstronny i pozwala wyrazić zdolność, możliwość czy pozwolenie.

Zdanie oznajmujące	Zdanie pytające	Zdanie przeczące
I can dance. Ja mogę (potrafię) tańczyć.	Can I dance? Czy ja mogę (potrafię) tańczyć?	I can’t dance. Ja nie mogę (nie potrafię) tańczyć.
You can play the violin very well. Ty potrafisz bardzo dobrze grać na skrzypcach.	Can you play the violin very well? Czy ty potrafisz bardzo dobrze grać na skrzypcach?	You can’t play the violin at all. Ty nie potrafisz wcale grać na skrzypcach.
He can cook a little bit. On trochę potrafi gotować.	Can he cook a little bit? Czy on trochę potrafi gotować?	He can’t cook at all. On nie potrafi wcale gotować.
She can paint brilliantly. Ona potrafi znakomicie malować.	Can she paint brilliantly? Czy ona potrafi znakomicie malować?	She can’t paint brilliantly. Ona nie potrafi znakomicie malować.
It can fly very high. To potrafi latać bardzo wysoko.	Can it fly very high? Czy to potrafi latać bardzo wysoko?	It can’t fly very high. To nie potrafi latać bardzo wysoko.
We can speak English quite well. My umiemy mówić po angielsku całkiem dobrze.	Can we speak English quite well? Czy my umiemy mówić po angielsku całkiem dobrze?	We can’t speak English at all. My nie potrafimy mówić po angielsku wcale.
You can do it tomorrow. Wy możecie zrobić to jutro.	Can you do it tomorrow? Czy możecie zrobić to jutro?	You can’t do it tomorrow. Wy nie możecie zrobić tego jutro.
They can play tennis now. Oni mogą zagrać w tenisa teraz.	Can they play tennis now? Czy oni (one) mogą zagrać w tenisa teraz?	They can’t play tennis now. Oni (one) nie mogą zagrać w tenisa teraz.

Tworzenie pytań szczegółowych

Aby sformułować pytanie szczegółowe z użyciem czasownika can, zaczynamy od wyrazu pytającego, takiego jak “what” (co), “where” (gdzie), “when” (kiedy) itp., a następnie dodajemy czasownik can oraz resztę zdania. Oto kilka przykładów:

What can you do now? Co możesz teraz zrobić?

Where can she stay? Gdzie ona może się zatrzymać?

When can they leave? Kiedy oni mogą wyjechać?

What time can you visit me? O której godzinie możesz mnie odwiedzić?

Who can answer your question? Kto może odpowiedzieć ci na pytanie?

Why can Mark stay in bed late? Dlaczego Mark może zostać w łóżku do późna?

How much money can you give me? Ile pieniędzy możesz mi dać?

Użycie w zwrotach grzecznościowych

Czasownik can odgrywa kluczową rolę w języku angielskim, zwłaszcza w kontekście zwrotów grzecznościowych, prośb i ofert. Pozwala wyrazić zdolność, możliwość lub prośbę w sposób uprzejmy i kulturalny. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów:

Prośby o informację:

Angielski	Tłumaczenie
Excuse me. Can you tell me the time please?	Przepraszam. Czy możesz mi powiedzieć, która godzina?
Can you repeat that?	Czy możesz powtórzyć?
Oferty pomocy
Can I help you?	Czy mogę w czymś pomóc?
Can you help me?	Czy możesz mi pomóc?
Prośby o przedmioty czy usługi
Can you show me...	Czy możesz mi pokazać…
Can I have some mineral water please?	Czy mogę prosić o trochę wody mineralnej?
Can I see the bill please?	Czy mogę zobaczyć rachunek?
Can we change the table?	Czy możemy zmienić stolik?
Can I use your mobile phone?	Czy mogę skorzystać z twojego telefonu komórkowego?
Inne
Can I speak to Anna Nowak please?	Czy mogę rozmawiać z Anną Nowak?
Can I speak to the manager please?	Czy mogę rozmawiać z kierownikiem?
Can I ask who is calling?	Czy mogę się zapytać, kto dzwoni?
Can I take a message?	Czy mam przekazać wiadomość?
Can you tell me the truth?	Czy możesz mi powiedzieć prawdę?
Can you give me some money?	Czy możesz dać mi trochę pieniędzy?

Na takie prośby czy pytania, odpowiedzi mogą być różne, np.:

Yes, of course. Tak, oczywiście.

Sure, no problem. Jasne, nie ma problemu.

I think I can do it. Myślę, że mogę to zrobić.

I’m afraid I can’t. Obawiam się, że nie mogę.

I’m sorry, I can’t. Przepraszam, nie mogę.

Could – użycie i zastosowanie w kontekście przeszłości

Czasownik “could” jest formą przeszłą od “can” i ma wiele zastosowań w języku angielskim.

Wyrażenie zdolności w przeszłości:

John could paint when he was six. John potrafił malować, gdy miał sześć lat.

I could sing when I was ten. Potrafiłam śpiewać, gdy miałam dziesięć lat.

Uprzejme prośby:

Could I have a look? Czy mógłbym spojrzeć?

Could I pay later? Czy mógłbym zapłacić później?

Could I get some more ice cream? Czy mógłbym dostać trochę więcej lodów?

Could you close the window, please?  Czy mógłbyś zamknąć okno?

Could you bring me the coat? Czy mógłbyś przynieść mi płaszcz?

Could you recommend a good restaurant? Czy mógłbyś polecić dobrą restaurację?

Używanie “could” w prośbach jest bardziej uprzejme niż “can”, co czyni je idealnym wyborem w formalnych sytuacjach lub gdy chcemy być szczególnie grzeczni.

Przeczenia:

Przeczeniem do could jest could not, w skrócie couldn’t, co jest powszechnie akceptowane w mowie potocznej.

I coudn’t do it. Nie mogłem tego zrobić.

She couldn’t come to the party on Saturday. Ona nie mogła przyjść na przyjęcie w sobotę.

They couldn’t go abroad last year. Oni nie mogli pojechać za granicę w ubiegłym roku.

Podsumowując, zarówno “can” jak i “could” są niezwykle ważnymi czasownikami modalnymi w języku angielskim, często używanymi w komunikacji codziennej.

Mając teraz głębsze zrozumienie ich zastosowania, warto przenieść tę wiedzę do praktyki.

Zachęcamy do rozpoczęcia poniższych ćwiczeń oraz korzystania z naszych fiszek, które pomogą w utrwaleniu i doskonaleniu umiejętności stosowania tych czasowników. Pamiętaj, że praktyka czyni mistrza, więc nie przegap tej okazji do nauki i doskonalenia swojego języka angielskiego!

Sprawdź również: Czasowniki modalne w języku angielskim – zastosowanie i ćwiczenia

Ćwiczenia

Ćwiczenia. Can, can’t. Wybierz czasownik modalny, który najlepiej pasuje w danym zdaniu.

Fiszki online. Czasownik modalny CAN. Odmiana: zdania twierdzące, pytające i przeczące.

Witaj w zestawie fiszek online Czasownik modalny Can – móc, potrafić, umieć

1. Zastanów się, czy znasz tłumaczenie  słów.
2. Kliknij w fiszkę lub w przycisk „Odwróć”, aby zobaczyć tłumaczenie.
3. Jeżeli nie znasz tych słów, naciśnij przycisk „Jeszcze nie umiem”. Fiszka wróci do zestawu.
4. Jeżeli znasz już słowa, naciśnij „Umiem”. Fiszka zostanie usunięta z zestawu.

Dobrej zabawy!

Zobacz także: